Mobirise Website Maker




PERSBERICHTEN

Elke boom is ‘a thing of beauty’

Attitude maart 2003, door Luc Vander Elst

Boomchirurgie heeft hele evolutie doorgemaakt


Nazareth is de bestemming. Afspraak met Paul C. Luttik, onze zegsman voor de Bijzondere Boomwerken, een groep professionele boomverzorgers die zich verenigd hebben. Het einde van de rit gaat door een sparrenbos en het eerste dat in mij opkomt, is dat dat bos wel wat boomverzorging zou kunnen gebruiken. Voorzover ik er wat van afweet. Een hobbelige landweg op en ik kom na een paar honderd meter aan bij de woning van Paul: een oude, maar charmante woning met een heel eigen, natuurlijke stijl. Hout overal. Hier kan alleen iemand wonen met een hart voor hout en leven.

De liefde voor bomen blijkt er bij Paul Luttik al van jongs af aan in te zitten. Ouders die altijd met de tuin bezig waren en tuinaanleggers in de familie. Voorbestemd voor boomverzorging vanuit de liefde voor bomen.
Bij boomchirurgie stel ik mij nog altijd spectaculaire dingen voor: grote machines, immense werken, echte boomoperaties. Maar Paul brengt mij snel in een andere realiteit.
“Dat beeld stamt vooral uit de jaren 60-70. Inmiddels is het helemaal achterhaald. Het waren ‘gasten’ met nieuwe technieken voor die tijd. Bomen verstevigen met beton en ijzer en van die toestanden. Het mechanische denken: een boom is een constructie. Maar dat is inmiddels door onderzoek serieus achterhaald. Ook alle beelden van troep die op bomen werd gesmeerd om wonden te helen, hoor je te verdringen. Een boomwond verzorgen met petrochemisch spul dat er dan jaren blijft op zitten, is niet meer van deze tijd. Vergelijk het met wondverzorging bij mensen: als je de pleisters niet weghaalt, dan krijg je problemen. Inmiddels heeft er een evolutie - noem het een revolutie - plaatsgevonden. Als een boom goed staat, dan kan hij bijna alles zelf oplossen. Bij een boom die staat te stressen, in een stadssituatie bijvoorbeeld, levert het minste dat fout gaat problemen op.”

Klimmen

Als boomchirurgie niet meer het spectaculaire operatieve is, wat is het nu dan wel?
“Wij ‘klimmen’ nog slechts zowat de helft van de tijd. Voor het overige zijn we bezig met de bodem, de esthetische beelden en vaak ook met een psychologische benadering van de klant. Als een klant ons vraagt om een boom die hij te groot vindt, fel te snoeien, dan weigeren wij dat. Een boom is ‘a thing of beauty’ en daar mag je niet mee knoeien voor het geld. Dan komt het erop aan om de klant te overhalen andere dingen te laten doen met die boom, hem te wijzen op de waarde van die boom , enz. Met ‘klimmen’ bedoelen we dood hout uithalen, te laag hangende takken verwijderen, bladluizen bestrijden en zo meer. Maar eigenlijk zijn alle aantastingen van een boom secundair. In de eerste plaats willen we gaan zoeken naar wat er is fout gegaan met de boom. Daarbij bewandelen we twee pistes. Als we een probleem voorgeschoteld krijgen, dan gaan we in elk geval eerst kijken. In de buurt gaan we dan praten met mensen die al langer in de omgeving wonen. Een lang en spontaan gesprek met mensen die de grond en de geschiedenis ervan kennen, dat levert ons een schat aan informatie op. En de meeste mensen doen het met heel veel plezier. Zo kom je bijvoorbeeld te weten dat onderstromen de grond te nat maken voor bepaalde boomsoorten of dat andere bomen op een bepaalde plek nooit een kans hebben gemaakt.”

Hightech

“Tegenover onze ‘informanten’ staat dan onze hightechbenadering. Dat kan software zijn om de wortels rond een boom te onderzoeken of in kaart te brengen of het kan gaan om echografie waarbij we eigenlijk in de ziel van de boom kijken. Of laten het blad of de bodem onderzoeken door een labo. Dat hightechaspect levert ons de elementen voor een verslag dat zwart op wit op papier staat. Dat dient eigenlijk vooral om de rationele mens te dienen.”
Na zo’n onderzoek geeft ‘Bijzondere Boomwerken’ dan een advies. Op basis daarvan kunnen de klanten beslissen of ze met de boomverzorgers verder in zee gaan.
“Maar als een klant ons engageert, dan betekent dat nog niet dat wij aan klimwerk beginnen. Boomverzorging kan heel verscheiden zijn. Soms hoeven we de boom niet eens zelf te behandelen, maar volstaat een aanpak van de bodem om de boom weer fit te krijgen.”

Bouwen en esthetiek

De taken waar ‘Bijzondere Boomwerken’ voor wordt gevraagd, zijn al even verscheiden. Het meest courant wordt de hulp ingeroepen voor boombescherming op bouwlocaties.
“Als we bij een bouwproject worden betrokken op een moment dat de plannen nog niet definitief zijn en we slagen erin om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen, dan leidt dat vaak tot een heel aangename samenwerking. Zo hebben we al zwembaden van ettelijke miljoenen een paar meter laten opschuiven om de levenskansen van een boom te kunnen vrijwaren.“
Voorts wordt ‘Bijzondere Boomwerken’ ook gevraagd om bomen in oude domeinen in kaart te brengen. Dat levert een inventaris op met dringende taken en minder dringende.
“Maar we hebben ook geen tovermiddel om bomen te redden. Het zijn levende wezens. We hebben met levend materiaal te doen en vaak is er maar 50% kans om een boom te redden. Wij zullen tegen onze klant nooit zeggen dat we een boom gaan redden, maar we zien wel vrij snel in welke richting de slinger overslaat.”
Een derde aspect is het esthetische. De hulp van de boomverzorgers wordt ingeroepen voor kruindunning, kruinverluchting, de verwijdering van dood hout of fruitsnoei.
“Fruitsnoei is heel speciaal. Wil men een mooie of een productieve boom? Elke fruitsoort heeft zijn eigen snoeimethode en snoeiperiode. Na een dag fruitsnoeien zijn wij altijd erg moe. Je zit voortdurend vijf jaar vooruit te denken. Als ik die tak wegneem, hoe reageert de boom dan, waar eindigt dat, wat is het resultaat, ... Wij snoeien bijvoorbeeld ook alleen maar in het groeiseizoen, omdat de boom dan zijn wonden sneller kan laten helen. De traditie om te snoeien in de winter is ontstaan, omdat boeren in die periode niets om handen hadden. Zij zochten andere taken en begaven zich aan het snoeiwerk.”

Materiaal

‘Bijzondere Boomwerken’ begeleidt ook scholen, groepen en bedrijven door het leven van de boom. Vaak wordt er een heel traject uitgewerkt met theater en acteurs. De Roefeldag en de Week van het Bos zijn projecten waarbij de hulp van ‘Bijzondere Boomwerken’ al vaker werd ingeroepen.
Bij het echte bomenwerk, denk ik, komt nogal wat zwaar materiaal kijken. Of is ook die indruk achterhaald?
“Het meest gebruiken wij vlijmscherpe Japanse handzagen. Daarmee halen we een armdikke tak weg met pakweg drie halen. Bij boomverzorging moet de zaagsnede millimeterwerk zijn en dat kun je met kettingzagen niet bereiken. Het grootste materiaal dat we zelf in huis hebben is een beluchtingsmachine. Daarmee jagen we lucht en eventueel ook ontbrekende ingrediënten de bodem in. Kettingzagen gebruiken we alleen nog om een boom te ‘demonteren’ of te vellen. Meestal gebeurt dat naar aanleiding van burentwisten of op bevel van de vrederechter: een boom die in de weg staat, te groot geworden is, enz. We halen zonder probleem enorme bomen weg uit kleine tuinen of boven serres. Elke tak komt terecht waar wij het willen en als we weggaan, moet de klant het gevoel hebben dat we er nooit geweest zijn.”

Spektakel

Maar ‘Bijzondere boomverzorging’ doet ook weleens erg spectaculaire dingen. Dan huurt het van bevriende bedrijven grote kranen en zwaar materiaal in. 
“In Kortrijk hebben we ooit een 80 jaar oude kastanje met een doormeter van zowat 80 cm over een huis getild om hem in de tuin aan te planten. Dan hebben we natuurlijk mastodontkranen nodig en speciaal vervoer, politiebegeleiding en zo meer. ’s Avonds konden onze mensen al in de pas aangeplante boom klimmen. Om een boom te verplaatsen is er een formule: ‘hoe ouder de boom, hoe meer voorbereiding er nodig is’. Vanaf een bepaalde diameter hebben we zes maanden tot een jaar voorbereiding nodig. Op vragen zoals ‘kun je hier volgende week een boom komen verplaatsen?’ kunnen we dus niet zomaar ingaan. Bij ons staat de boom centraal. Wij werken liever minder snel, maar grondiger. Wij nemen weinig winst op de bomen zelf, maar we maken geen compromissen inzake voorbereiding van de bodem, boomtechnieken en afwerking. Dat moet allemaal pico bello zijn. Als wij een probleem benaderen, bekijken we eerst de boom zelf, dan zijn directe omgeving en dan de bredere omgeving. Arboristen werken in cirkels. Concentrische cirkels.”

Sterk

“De meeste mensen denken dat bomen sterke wezens zijn, maar in feite zijn bomen erg broos. Een verkeerde snoei, een foute bodemsamenstelling, te veel of te weinig grondwater... Een boom reageert daarop, maar vaak zie je het resultaat van een ingreep pas jaren later. Daarom stellen wij een contract op met onze klanten. Wij volgen onze bomen nog jaren op en wij bepalen samen met de klant ook een garantietermijn. Er zijn nog te veel tuinaanleggers die een put graven, de boom erin en weg. Ze geven dan een garantie van een jaar, maar een boom gaat sowieso een jaar mee. Dat is niet ernstig. Er zou een norm moeten komen voor boomverzorging: elke verzorger die in een boom is geweest, zou er 10 jaar verantwoordelijk moeten voor blijven. Net als in de bouwsector.”

De website van Bijzondere Boomwerken werd al door verschillende tijdschriften opgenomen in de lijst van beste 100 websites van de Benelux. En ze is echt wel een bezoekje waard: www.boomverzorging.be.