De eisen die de wegenbouw stelt (voldoende draagkracht van het wegdek en snelle afvoer van neerslagwater) zijn tegenstrijdig met de eisen die de boom aan de bodem stelt (water- en zuurstofdoorlatend). Rond veel bestaande straataanplantingen is de grond voor een optimale groei te sterk verdicht.
Vaak beschikt de boom over weinig ruimte om te wortelen door de aanwezigheid van allerlei obstakels (wegverharding, kabels, leidingen, riolen,...). Als principe moet men nochtans rekening houden met 0,75 m2 bewortelbare ruimte (substraat) per m2 kroonprojectie.
Voor de groei van een straatboom zijn drie factoren in de grond zeer belangrijk: water, voeding en luchtvoorziening.
Een verstoring van één van de basisfuncties van de grond kan leiden tot ernstige groei- en ziekteproblemen bij de bomen.
Wat de watervoorziening betreft, kunnen zowel een tekort als een overmaat de groei verslechten. Voor een optimale groei zijn er ongeveer 10 à 20 volumeprocent water nodig.
Op het gebied van voeding zijn veel van onze straatbomen verwaarloosd. Door het verwijderen van de afgevallen bladeren in parken en straten verdwijnt een belangrijk deel van de humus en van de plantenvoedende elementen. Die kringloop kan terug gesloten worden door compost te gebruiken.
Een goede luchtvoorziening in de bodem is tenslotte vooral voor de wortelontwikkeling noodzakelijk. Bij veel straatbeplantingen en bomen verstikken de wortels als gevolg van bodemverdichting. Optimale luchtpercentages liggen tussen 20 en 40 vol% lucht. Deze bodemlucht moet bovendien voldoende zuurstof bevatten (>16%).
Om een goed evenwicht te krijgen tussen voedingsstoffen, water en lucht is het aangewezen, zeker bij stadsbomen, om bij de aanplant voor het plantgat een aangepast grondmengsel te gebruiken.
Dergelijk mengsel kan samengesteld worden uit compost (10 tot 20 %) en gewone aarde. Meer gestandaardiseerde mengsels kunnen evenwel bekomen worden door compost te mengen met gekalibreerd ééntoppig zand. Dergelijke mengsels worden ook op de markt gebracht onder de naam bomenzand.
